Onbevoegd inzien van patiëntendossiers, ach dat moet wel even kunnen toch?

Onbevoegd inzien van patiëntendossier, ach dat moet wel even kunnen toch? 

In de top 10 meest spraakmakende uitspraken in de zorg van 2020, is deze uitspraak op plek 9 geëindigd.

Onbevoegd inzien van patiëntendossiers, ach dat moet wel even kunnen toch?

Het elektronisch patiëntendossier is beveiligd en niet zomaar voor iedereen in te zien. Dat geldt ook voor verzorgend personeel van GGZ of vergelijkbare zorginstellingen. Daar is juist zo hard over onderhandeld in de politiek en de patiëntenbelangenverenigingen. Garantie van privacy en elektronisch patiëntendossier zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden.

Misbruik van de noodknop-procedure

Carla werkt al sinds 1992 als verzorgende IG in de GGZ. Vanuit haar functie mag zij elektronische patiëntendossiers (EPD) lezen en bewerken. Dit mag uiteraard alleen als zij rechtstreeks bij de behandeling van de cliënt is betrokken. Via de zogenoemde noodknop-procedure kan zonder bevoegdheid in het EPD worden gekeken, maar dit mag niet zonder goede reden. Het is niet voor niets de ‘noodknopprocedure’. Hiervoor zijn duidelijke voorschriften; deze zijn vastgelegd en daar wordt in de opleiding veel aandacht aan besteed.

De noodknop is enkel bedoeld in situaties die acuut zijn. Patiënten moeten er op kunnen vertrouwen dat er zorgvuldig wordt omgegaan met vertrouwelijke, medische gegevens. Het onnodig gebruikmaken van de noodknop-procedure en het daarmee schenden van de privacy van patiënten door het patiëntendossier in te zien is daarmee een doodzonde.

“Ongeoorloofd inzien patiëntendossier heeft ontslag tot gevolg.”

Tijdens haar dienstverband maakt Carla meerdere keren gebruik van de noodknop-procedure. Dat is steeds in geoorloofde gevallen en volgens de regels. Bovendien is het steeds gemeld bij haar werkgever.

Maar nu is de werkgever er achtergekomen dat zij in korte tijd de EPD’s van haar broer en schoonzus heeft ingezien. Dit is niet volgens de regels of met toestemming gebeurd. En ook niet gemeld. Carla wordt in een gesprek hiermee geconfronteerd en vervolgen op non-actief gesteld. Er volgt een verzoek aan de kantonrechter om de arbeidsovereenkomst te beëindigen.

Zijn de regels wel duidelijk?

Carla is geschrokken. Ze vindt dit een veel te harde beslissing. Volgens haar zijn de regels, gedragscodes en protocollen binnen de GGZ onduidelijk: ze staan over een tiental documenten verspreid. Ze vraagt de rechtbank dan ook om afwijzing van het ontbindingsverzoek. En als de kantonrechter toch besluit om haar dienstverband te ontbinden, dan wil ze dat de normale opzegtermijn in acht wordt genomen, met de wettelijke transitievergoeding plus een ‘redelijke vergoeding’.

Helaas voor Carla gaat de kantonrechter hier niet in mee. De eis van de werkgever wordt gevolgd. Het meermalen onbevoegd inzien van EPD’s acht de kantonrechter ernstig verwijtbaar. Om deze reden ontbindt de kantonrechter de arbeidsovereenkomst. Omdat er volgens de kantonrechter sprake is van ernstige verwijtbaarheid krijgt Carla geen transitievergoeding mee.

Het oordeel van het Gerechtshof: geschaad vertrouwen en einde dienstverband

Carla laat het er niet bij zitten en gaat in hoger beroep. Helaas voor Carla wordt het hier niet beter van. Het hof oordeelt namelijk dat de regels wel duidelijk waren, aangezien dit uit gesprekken tussen werkgever en de medewerkers blijkt. Ook oordeelt het hof dat in de opleiding, trainingen en werkomgeving voldoende aandacht is besteed aan de regels over het inzien van EPD’s. Verder heeft Carla toegegeven de noodknop-procedure gebruikt te hebben om in de dossiers van haar broer en schoonzus te kijken, terwijl zij wist dat dit niet de bedoeling was. Ten slotte oordeelt het hof dat het niveau en de opleiding van Carla (mbo niveau 3) meebrengt dat zij zich ervan bewust had moeten zijn van het belang van de privacy van de patiënten.

Carla heeft de noodknop-procedure misbruikt en heeft daarmee het vertrouwen van werkgever en haar patiënten ernstig beschaamd. Dat zij daar geen kwade bedoelingen mee had, maakt dit niet anders. De beslissing van de kantonrechter wordt door het hof bekrachtigt.

“Van belang is dat er binnen de organisatie een duidelijk beleid is over de inzage van patiëntendossiers. Dit beleid moet duidelijk zijn bij de werknemers.”

Het is zowel voor werkgever als werknemer van belang dat zij de privacy van hun patiënten zo goed mogelijk waarborgen. Van werknemers mag deze waarborg ook worden verwacht, zeker op basis van hun functie en opleidingsniveau. Tegelijk is het belangrijk dat werkgevers duidelijk beleid opstellen over inzage in EPD’s en dit beleid ook kenbaar maken en bespreken. Op die manier kan geen discussie ontstaan over oneigenlijk gebruik.

Hoe is dit binnen uw zorginstelling geregeld? Zijn de regels duidelijk, overzichtelijk en voor iedere werknemer inzichtelijk? Worden ze voldoende besproken en is het zinvol hier in 2021 weer eens aandacht aan te besteden?

Dit is een bewerkt artikel. Lees op rechtspraak.nl de originele en volledige uitspraak.

Terug naar top 10 meest spraakmakende uitspraken in de zorg

Terug naar het nieuwsoverzicht