12 vragen en antwoorden voor werknemers over het coronavirus

12 vragen en antwoorden voor werknemers over het coronavirus

In dit artikel hebben we 12 veelgestelde vragen van werknemers en de antwoorden over het coronavirus opgenomen. Doe er je voordeel mee!

1) Ik wil niet op het werk verschijnen vanwege besmettingsgevaar. Mag ik thuisblijven?

Het dringende advies van de overheid is om thuis te werken, tenzij dit echt niet anders kan. Kun je niet thuiswerken? Bij besmettingsgevaar zal de GGD het besluit nemen de werklocatie te sluiten. Zolang hier geen sprake van is, wordt verwacht dat je komt werken. Wanneer je zonder toestemming en zonder deugdelijke grond niet op het werk verschijnt, geldt dit als werkweigering. De werkgever kan dan, na een waarschuwing, het loon stopzetten en uiteindelijk kan dit zelfs leiden tot ontslag.

Uiteraard kunnen er in onderling overleg wel afspraken worden gemaakt over het opnemen van vakantiedagen (voor zover de bedrijfsvoering dit toelaat).

2) Kan mijn werkgever mij verplichten een mondkapje te dragen?

In de loop van de coronacrisis adviseerde de overheid dringend om mondkapjes te dragen in publieke binnenruimtes. Eind vorig jaar is er zelfs een tijdelijke wet in werking getreden die het dragen van een mondkapje in publieke binnenruimtes verplicht.

Het dragen van een mondkapje kan vergeleken worden met voorschriften voor veiligheidskleding op je werk. Dat je schoenen met stalen neuzen moet dragen of een helm op de bouwplaats. Je zou kunnen zeggen dat het dragen van een mondkapje daar ook onder valt. De werkgever kan werknemers op grond van het instructierecht verplichten een mondkapje te dragen, mits het voorschrift redelijk is en er geen (grondrechtelijke) bezwaren van de werknemer zijn.

De werkgever mag dus bepalen dat werknemers in de organisatie onder werktijd een mondkapje op moeten. De werkgever mag tevens bepalen in welke ruimtes of welke omstandigheden wel of geen mondkapje gedragen hoeft te worden. Als werknemer heb je deze instructie van de werkgever dan simpelweg op te volgen.

3) Kan mijn werkgever mij verplichten te laten testen op corona?

Er geldt het dringende advies van de overheid je te laten testen wanneer je corona gerelateerde klachten hebt. De werkgever kan je daarmee wel adviseren om je te laten testen, maar een verplichting opleggen gaat lastig. Er kunnen echter wel risico’s zijn wanneer je je niet laat testen, wel klachten hebt en daardoor in quarantaine zit.

Hoofdregel is: bij arbeidsongeschiktheid heb je recht op loondoorbetaling. Maar wanneer je corona gerelateerde klachten hebt, betekent niet automatisch dat je ook arbeidsongeschikt bent voor het werk. Een verkoudheid levert normaliter geen arbeidsongeschiktheid op. Iemand kan met een verkoudheid vaak prima zijn werk doen. De richtlijnen van het RIVM bepalen echter nu anders. Bij een verkoudheid moet je thuisblijven. Wanneer je gewoon vanuit huis aan het werk kan, is er niks aan de hand. Maar het wordt anders wanneer je niet thuis kunt werken.

De werkgever kan zich op het standpunt stellen dat bij het weigeren van een test je geen recht hebt op loon gedurende de periode dat je thuis zit. Door je niet te laten testen, zit je namelijk mogelijk langer thuis. Want als je je laat testen en de uitslag is negatief, dan kan je op korte termijn weer aan het werk.

4) Kan mijn werkgever mij verplichten om verlof op te nemen of mijn verlofdagen inhouden als er onvoldoende werk is?

Nee. De werkgever mag dit niet verplichten. Wettelijk gezien kan je zelf bepalen wanneer je verlof opneemt. Wel kan je werkgever, gezien de bijzondere tijd, in overleg met je gaan om het opnemen van verlof te stimuleren. Als je genoeg verlofdagen hebt terwijl de hoeveelheid werk afneemt, mag de werkgever je aangeven dat het opnemen van verlof wordt gewaardeerd.

Ook het inhouden van verlofdagen mag niet. We horen regelmatig dat werkgevers verlofdagen van werknemers afschrijven, omdat zij niet gewerkt hebben. Als jij niet gewerkt hebt omdat de werkgever vanwege corona geen werk voor jou heeft, dan mag jouw werkgever geen verlofdagen inhouden. Dat de werkgever (tijdelijk) geen werk voor jou heeft komt namelijk niet voor jouw rekening. Jij behoudt dus recht op je verlofdagen en jij kan deze op een later moment opnemen.

Ook hier geldt natuurlijk wel dat de werkgever jou mag vragen om verlofdagen op te nemen als er geen (of weinig) werk voorhanden is.

5) Mag ik thuisblijven omdat een huisgenoot corona heeft?

Het dringende advies is zelfs om thuis te blijven en 10 dagen in quarantaine te gaan. Dit om verdere besmettingen te voorkomen.  Wanneer je zelf ook klachten hebt dien je je zo snel mogelijk te laten testen.

Het loon moet in de quarantaine periode doorbetaald worden.

6) Moet mijn werkgever mijn loon door betalen als ik in quarantaine moet?

In de meeste gevallen wel. Het uitgangspunt is namelijk dat een werkgever ook het loon moet doorbetalen als jij geen werk kan verrichten. Een werkgever hoeft jouw loon niet door betalen als de reden waarom jij je werk niet kan verrichten voor jouw rekening komt. In de meeste situaties komt het niet voor jouw rekening dat jij in quarantaine moet.

Dit kan anders liggen als jij je niet wil laten testen op corona. Stel dat jij bij iemand met corona in de buurt bent geweest en daarom in quarantaine moet. Na vijf dagen kan jij je dan laten testen. Als de test negatief is kan jij gelijk weer aan het werk. Als jij je niet wil laten testen, moet je tien dagen in quarantaine. Het is dan jouw eigen keuze dat jij langer in quarantaine zit. Jouw werkgever zou dan kunnen bepalen dat jij over deze extra dagen quarantaine geen loon doorbetaald krijgt.

7) Ik ben momenteel thuis aan het werk. Mag mijn werkgever de reiskostenvergoeding stopzetten?

Als er geen kosten meer worden gemaakt, hoeft de werkgever deze ook niet te vergoeden.

8) Kan mijn werkgever zomaar tot ontslag overgaan vanwege de maatregelen omtrent het coronavirus?

Ook nu geldt dat de werkgever je niet zomaar kan ontslaan. We zien nu wel steeds vaker dat de werkgever op grond van bedrijfseconomische redenen een vaststellingsovereenkomst sluit met de werknemer of naar het UWV gaat voor een ontslagvergunning. In het laatste geval moet de werkgever onder andere aan kunnen tonen dat het noodzakelijk is dat arbeidsplaatsen komen te vervallen. Bij een vaststellingsovereenkomst geldt dat jij als werknemer hiermee moet instemmen, het is immers een ontslag met ‘wederzijds goedvinden’.

“Heeft jouw werkgever aangegeven over te willen gaan tot ontslag en heb je hiervoor een voorstel ontvangen? Teken deze (nog) niet! Laat deze altijd controleren door een jurist om te bepalen of er geen ‘gekke’ dingen instaan.”

9) Kan de werkgever van mij verlangen dat ik tijdelijk andere werkzaamheden verricht?

Als de reguliere werkzaamheden door de coronacrisis zijn weggevallen, is een verzoek van de werkgever tot het voldoen van andere werkzaamheden redelijk te noemen. Voorwaarde is wel dat de alternatieve werkzaamheden (zo) dicht (mogelijk) bij de oorspronkelijke werkzaamheden liggen.

Dat je als goed werknemer gehoor moet geven aan een redelijk verzoek van je werkgever blijkt ook uit een uitspraak van de rechtbank Rotterdam. In de zaak die speelde ging het om een werkgever in de horeca. Deze werkgever moest het restaurant vanwege corona sluiten en heeft toen een afhaalgedeelte geopend. De werkgever verzocht werkneemster, die normaal in de bediening werkt, om in het afhaalgedeelte te komen helpen. Werkneemster weigerde dit en wilde alleen komen werken als het restaurant weer open ging. De kantonrechter oordeelt dat het verzoek van de werkgever redelijk was en dat van werkneemster verwacht mocht worden dat zij de (andere) werkzaamheden in het afhaalgedeelte zou verrichten. Nu werkneemster geen gehoor heeft gegeven aan het verzoek van de werkgever hoeft de werkgever haar geen loon te betalen.

10) Moet mijn werkgever voorzorgsmaatregelen nemen om besmetting te voorkomen?

Ja. De werkgever heeft een wettelijke zorgplicht om jou en jouw collega’s een veilige en gezonde (werk)omgeving te bieden. De werkgever zal je dus moeten informeren over het treffen van hygiënemaatregelen:

• handen wassen;
• het gebruik van papieren handdoekjes;
• hoesten in de elleboog; en
• geen handen geven.

Dit zijn de belangrijkste stappen om besmetting te voorkomen.

Daarnaast zal je werkgever je vragen om vanuit huis te werken (voor zover dat mogelijk is) en bijeenkomsten af te zeggen.

11) Kan mijn werkgever mijn geplande vakantie verbieden?

Nee, de werkgever mag jou dit niet zomaar verbieden. Wel geldt dat het ministerie van Buitenlandse zaken alle Nederlanders met klem heeft afgeraden om naar het buitenland te gaan. De verschillende kleurcodes zijn daarbij losgelaten, er geldt een algemeen advies om niet op reis te gaan (zoals dat al gold voor zorgpersoneel). Van jou als ‘goed werknemer’ mag worden verwacht dat je dit advies opvolgt, zeker in de huidige omstandigheden.

12) Moet mijn werkgever mijn loon doorbetalen als ik in quarantaine word geplaatst na mijn vakantie?

Ja dat moet. Een uitzondering is wanneer je bijvoorbeeld naar een ‘rood’ of ‘oranje’ gebied bent afgereisd en je werkgever je al ten strengste heeft afgeraden om hiernaar toe te gaan. Als je dan in quarantaine wordt geplaatst (terwijl je zelf niet ziek bent) en je kan niet tijdig op het werk verschijnen of je werk vanuit huis verrichten, dan zou de werkgever kunnen besluiten om je loon stop te zetten. Wanneer je in quarantaine wordt geplaatst omdat je zelf (ook) ziek bent moet de werkgever aantonen dat er sprake is van opzet. De lat hiervoor ligt er hoog.

Nog (andere) vragen?

Voor medische vragen over het coronavirus verwijzen wij je naar de informatie van de rijksoverheid. Vragen over de gevolgen van het coronavirus voor jouw werk? Bel gerust! Eén van onze medewerkers staat je graag te woord.

Terug naar het nieuwsoverzicht